1. Tedavi
   a. Mevcut kaynaklar ne olursa olsun, ırk, cins, yaş, dil, hukuki durum, dinsel inançlar, cinsel tercihler, kültürel özellikle ya da başka bir hastalığı olup olmama konusunda herhangi bir ayırım yapılmaksızın; tanı aşamasından tedavinin bitimine kadar tüberküloz bakımına ücretsiz ve eşit biçimde ulaşmak bir haktır.
   b. Çoklu ilaca dirençli tüberkülozlu ya da tüberküloz-HIV virüsü birlikteliği olanlar, çocuklar ve yüksek risk altında olduğu düşünülen diğer kişilerin, koruyucu tedavi de dahil olmak üzere hastanın ihtiyaçlarına odaklanmış bir şekilde düzenlenen "Yeni Uluslararası Tüberküloz Standartları’na tamamen uygun tıbbi danışma, tedavi ve bakım alma hakkı vardır.
   c. Hastaların; kapsamlı bakım programlarının bir parçası olarak sağlık sektörünün ileriye yönelik olarak kâr amacı olmaksızın düzenlediği eğitim ve önleme kampanyalarından yararlanma hakları vardır.
2. Saygınlık
   a. Hastaların; sağlık çalışanları ya da otoriteleri tarafından ayırımcılığa uğramaksızın hizmetlerin damgalamadan ve önyargısız sunumu dahil olmak üzere saygı ile muamele görme hakkı vardır.
   b. Hastaların; saygılı bir çevrede ailesinden, arkadaşlarından ve toplumdan destek alacak biçimde nitelikli tedavi ve bakım hakları vardır.
3. Bilgilenme (Aydınlatma)
   a. Hastaların tüberküloz(verem) için hangi sağlık hizmetlerinin mevcut olduğu, bunların sorumlulukları, anlaşmaları doğrudan ve dolaylı maliyetleri hakkında bilgi alma hakkı vardır.
   b. Hastaların, tıbbi durumları dahil tanı, prognoz ve sık rastalanan riskleri ve uygun alternatifleri de bildirilmek üzere önerilen tedavi hakkında zamanında, özlü ve açık kesin bilgilenme ve aydınlatılma hakları vardır.
   c. Hastaların kendilerine önerilen herhangi bir ilaç ya da girişimin adını, dozunu, olağan etkilerini, potansiyel yan etkilerini ve diğer hastalıklar ya da tedaviler üzerine olası etkilerini bilme hakları vardır.
   d. Hastaların durumları ve tedavileri hakkında tutulmuş tıbbi kayıtlara erişme ve kendisi ya da yetkilendirdiği biri tarafından istendiğinde bu kayıtların kopyasını alma hakları bulunmaktadır.
   e. hastaların tanı konmasından tedavinin bitimine kadar herhangi bir zamanda diğer hastalarla ve gönüllü danışmanlarla toplanma, deneyimleri paylaşma hakları vardır.
4. Seçim yapma
   a. Her hastanın daha önceki tıbbi kayıtlarına ulaşarak ikinci bir uzmanın görüşünü alma hakkı vardır.
   b. Hastaların, hastalıklarının bulaşıcı bir hastalık olduğunu göz önünde tutarak; ilaç tedavilerini, ve gerekli durumlarda kendilerine önerilen cerrahi işlemleri kabul ya da reddetmeleri durumun olası tıbbi ve yasal sonuçları hakkında bilgilenme hakkı bulunmaktadır.
   c. Her tüberkülozlu hastanın kendi tedavi ve bakımlarını etkilenmeksizin araştırma programlarında yer alıp almamayı seçme hakkı bulunmaktadır.
5. Gizlilik
   a. Hastaların özel yaşamlarının gizliliğine, dinsel inançlarına ve kültürüne özen bekleme hakkı vardır.
   b. Hastalar, tıbbi durumlarıyla ilgili bilgilerin gizli tutulmasını ve sadece kendi onayları ile diğer otoritelere verilmesini isteme hakkına sahiptir.
6. Adalet
   a. Her hastanın sağlık otoritesinin sağladığı kanallarla şikayet etme ve bu şikayetine hemen ve uygun biçimde cevap alma hakkı vardır.
   b. Hastalar, yukarıda belirtilen hakka saygı duyulmadığı taktirde daha yüksek otoritelere başvurma ve sonuç hakkında yazılı bilgi alma hakkına sahiptir.
7. Örgütlenme
   a. Hastaların halen tüberkülozlu olan ya da geçirmiş olan kişilerle birlikte örgüt kurma ya da var olanlara katılma, bu kulüplerin ve toplum temelli birliklerin gelişimi için sağlık hizmeti sunucuları, sağlık otoriteleri ve sivil toplum nezdinde destek arama hakları vardır.
   b. Hastalar, yerel, ulusal ve uluslar arası sağlık otoritelerine tüberküloz politikaları ve programlarının geliştirilmesi, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi aşamalarında “paydaş” olarak katılma hakkına sahiptir.
8. Sosyal Güvenlik ve Korunma
   a. Hastaların tanı ve tedavilerinin tamamlanmasından ve uygun rehabilitasyon uygulamalarından sonra çalışma ve sosyal güvenlik hakkına ulaşma hakları vardır.
   b. Hastaların tedavilerinin gerektirmesi durumunda gündelik beslenme gereksinimlerini karşılamak üzere uygun gıda katkıları isteme hakları bulunmaktadır.

HASTALARIN SORUMLULUKLARI

1. Bilgiyi paylaşma
   a. Hastalar kendi yararları için sağlık hizmeti verenlere mevcut sağlık durumları, geçirdikleri hastalıklar, alerjiler ve gerekli diğer ayrıntılar hakkında olabildiğince çok bilgi vermelidirler.
   a. Hastaların sağlık hizmeti verenlere tüberkülozun zarar verebilmesi ya da enfekte edebilmesi bakımından aileleri, arkadaşları ve diğer kişilerle kurduğu temaslar hakkında bilgi verme sorumlulukları vardır.
2. Tedaviyi uygulama
   a. Hastalar kendilerine önerilen ve üzerinde anlaşılan tedavi planına ve kendisinin ve başkalarının sağlığını korumak için verilen direktiflere özenle uymalıdırlar.
   b. Hastaların sağlık hizmeti verenleri tedavi sırasında karşılaştığı herhangi bir güçlük ya da sorun ya da varsa tedavinin herhangi bir kısmını açıkça anlamadığı konusunda bilgilendirmelidirler.
3. Toplum sağlığına katkı
   a. Tüberküloz hastaları, çevrelerindeki diğer insanları tüberküloz semptomları ortaya çıktığında sağlık kuruluşlarına başvurma konusunda cesaretlendirerek toplum sağlığına katkıda bulunmalıdırlar.
   b. Hastalar, tüberküloz topluluğunun en temel ve saygıdeğer esası olduğu bilinciyle diğer hastaların ve sağlık hizmeti verenlerin haklarına saygı göstermelidirler.
4. Dayanışma
   a. Hastalar diğer hastalarla dayanışma içinde hep birlikte tedaviye doğru adımlar atma sorumluluğunu göstermelidirler.
   b. Hastalar tedavileri sırasında edindikleri bilgileri paylaşma ve deneyimlerini toplumun diğer bireylerine aktarmalıdırlar.
   c. Hastaların toplumda tüberkülozu yok etme çabalarına katılma sorumlulukları vardır.

   Kaynak: http://www.worldcarecouncil.org
   Çeviri için Toplum Sağlığı Araştırma ve Geliştirme Merkezi Derneği'nden Sayın Prof.Dr. Nazmi Zengin'e Teşekkür ederiz.

    Kapat